Deze pagina vertelt het een en het ander over de geschiedenis van ons hotel / restaurant Hostellerie Kemmelberg ****: zijn eigenaars, zaakvoerders, koks en hofmeesters. Doorspekt van talrijke weetjes en anekdotes.
Kroniek van de jonkheer en zijn “Netty”…
De “hostellerie” is een initiatief geweest van de toenmalige burgemeester van Kemmel Jonkheer Jacques Bruneel de la Warande (Kortrijk, 15 januari 1891 – Kemmel, 9 januari 1964). Hij was de zoon van Jonkheer Gustave Bruneel de la Warande (1863-1932, senator en ook burgemeester van Kemmel geweest) en was gehuwd met barones Marie-Antoinette de Montalembert d’Essé (1892-1993). Zij woonden in hun nieuw gebouwde kasteel aan de voet van de Kemmelberg, thans het gemeentehuis van Heuvelland.
De jonkheer wilde via de Hostellerie Kemmelberg het opkomende toerisme in Kemmel stimuleren. Bij de opening van het gebouw in April 1954 werden twee geglazuurde gedenkstenen, ingemetseld aan weerszijden van de ingang van de bar, onthuld waarop dat met zoveel woorden staat. Waarom twee stenen ? Welnu, ééntje in het Nederlands en ééntje in het Frans: “Noblesse oblige“.
![Menukaart Hostellerie du Mont Kemmel (blz. 1). De voorkaft toont een schilderij van de hand van de toenmalige barones "Netty" (Marie-Antoinette de Montalembert d'Essé (1892-1993)). [bron Véronique Geissler]](https://montkemmel.com/wp-content/uploads/2020/04/1278086_644299362261190_1040013558_o-1.jpg)
Begin jaren 50: de bouwplannen…
Hieronder ziet U een aantal uittreksels van de originele bouwplannen van Hostellerie Kemmelberg ****. Wij vroegen deze in 2014 bij het gemeentebestuur op. De bouwplannen, gedateerd 30 januari 1953, werden getekend door de Ieperse architect Henri Viaene. Hij woonde aan de Kiplinglaan te Ieper (vlak bij de Menenpoort).
Het valt onmiddellijk op dat de valleikant eigenlijk als hoofdingang was voorzien. Er waren in dat plan dan ook voordeuren in het midden van het gebouw voorzien. Deze zouden komen aan de grote trap die toegang gaf aan het binnenplein. Daar was één garage en twee overdekte staanplaatsen voorzien (waar nu de “Jupiter”-zaal is). Boven het centraal gedeelte, waar nu de bar is, stond het uithangbord “Gasthof Kemmelberg“. De onderste twee bouwlagen, en uiteraard alle massieve schouwen, werden in steen uitgevoerd, de bovenste twee lagen zijn een houten constructie. De dakbedekking werd in het plan als blauwgrijs voorgesteld, maar uiteindelijk werd het een rozerode bedekking (nu nog altijd te zien).
Toch normaal dat een gebouw voordeuren heeft aan de “bijzonderste/mooiste” kant ? Toch ? Normaal wel, maar dat is buiten de burgemeester gerekend: het verhaal kent een bijzonder verloop. Wij hebben altijd gehoord dat de bouwplannen “last minute” zijn moeten gewijzigd worden. Het was immers zo dat indien deze zo zouden zijn uitgevoerd, met voordeur op het grondgebied van Dranouter, de bouwheer geen “vrij spel” zou hebben gekregen. Meer nog, hij zou belastingen zijn verschuldigd aan een andere gemeente dan deze waarvan hij burgemeester was. En dat was zeker niet gewenst. Er is toen beslist geweest om aan de, oorspronkelijke, “achterkant” van het gebouw de officiële ingang (zeg maar de huidige ingang) te maken. Immers, de huidige voordeur van Hostellerie Kemmelberg (en enkel dat!) staat nét op het grondgebied van Kemmel. En met een postadres van Kemmel had de bouwheer/burgemeester wat meer “vrijheid” om te doen en te laten wat die wou. Wat bijna niemand van de huidige hotelgasten weten is dat ze eigenlijk via de voorziene achterkant het gebouw betreden. Dit moet zowaar een unicum voor een hotel zijn! Tot zover deze interessante anekdote.
Sommige grondplannen van de Hostellerie Kemmelberg vindt U hier terug.
Korte geschiedenis over de zaakvoerders en het cliënteel…
Hostellerie Kemmelberg werd in April 1954 officieel geopend. In de beginjaren waren het vooral de” beter gestelden”, de bourgeoisie, die er langs gingen. In die tijd frequenteerden onder andere de textielbaronnen van Roubaix en de havendirecteurs van Duinkerke geregeld het “gasthof”. De gewone Kemmelnaar, zeg maar “de gapers“, waren toen niet zo welkom. Bij de oudere bevolking van Heuvelland speelt dit heden ten dage nog altijd een rol. Velen denken trouwens nog altijd dat “de Mont Kemmel“, want zo werd en wordt de hostellerie in de volksmond genoemd, niet voor Jan Modaal is (vandaag volkomen ten onrechte trouwens 😉 ). Er werd toen vooral veel Frans gesproken. En, het mag gezegd worden, het was er behoorlijk duur: er werd ons verteld dat een poetsvrouw , die toen in de Hostellerie werkte, minstens anderhalf uur moest werken om welgeteld één koffie te kunnen betalen. Louter ter vergelijking: mochten we nu een poetsvrouw 10 €/uur als loon betalen, dan zouden we vandaag zo’n 15 € voor één koffie moeten aanrekenen om op hetzelfde prijsniveau als vroeger te zitten. Jawel, zo duur was het. Het is nu, gelukkig genoeg, wel 5 keer goedkoper! Bedoeling was om de gewone man buiten te houden. Het was een bewuste strategie. Dit laatste werd ons persoonlijk, en zonder schroom, door een van de uitbaters verteld. Het geeft wel een goed idee van hoe duur de “Mont Kemmel” toentertijd wel was. Nu nog komen soms mensen uit de streek binnen en vertellen ons dat ze “eindelijk eens binnen mogen” in dé “Mont Kemmel”. Als kind kwamen ze op de Kemmelberg kijken aan de hekkens om te zien of ze toch niks konden zien van die “rijke stinkerds”, euh, rijkelui. Het was voor hen een totaal andere wereld, die wereld van dé “Mont Kemmel”. 😉
De eerste uitbater (gerant), gedurende 1954-1975, was een maître afkomstig uit Knokke: Walter Geissler. In die tijd werd er van uit gegaan dat er lokaal geen standingvolle maîtres of koks konden worden gerekruteerd. “Monsieur Waltèr” (uitspreken op zijn Frans), zoals hij meestal werd genoemd, was uit het voormalige Tsjechië-Slowakije afkomstig. Foto’s uit die periode kan de lezer terugvinden in ons Facebook-album “HMK Generatie I 1954-1975 (Walter Geissler)“. De familie Geissler bouwde een bescheiden villa aan de voet van de Kemmelberg. Bepaalde planten, rododendrons om meer specifiek te zijn, in de tuin van die woning konden je een link laten leggen met de Hostellerie Mont Kemmel: daar werden er ook tamelijk veel van in de tuin aangeplant. Volgens Marika Strobbe, erfgoedconsulent beheer landschappen bij Onroerend Erfgoed, was dit een typische aanplanting voor landhuizen in die tijd. Later werd deze gezinswoning van de familie Geissler door Sven Martein als brasserie “De Alverman” uitgebaat. Na diens vertrek om een nieuwe horecazaak in Stavele te starten, stond dit gebouw al jaren leeg. Ze wordt momenteel omgebouwd tot privé woning.
In een tweede periode, 1975-1990, was het vooral weefgetouwenproducent Picanol die, zeg maar de grootste, klant was van Hostellerie Kemmelberg. Er doen verhalen de ronde dat het restaurant ’s middags soms vol zat met enkel en alleen directie- en kaderleden van Picanol, hun verkopers en internationale genodigden. Het was precies hierom dat Hostellerie Kemmelberg zich moest profileren als “internationaal” hotel en zeker een bepaalde klasse/uitstraling moest hebben. Destijds was er op de tuinverdieping (in de huidige “Jupiter“-zaal) een heuse “Country Club” ingericht voor Picanol. De Hostellerie is ook dikwijls het afspraakpunt geweest voor talrijke jachtpartijen. Deze zijn nog doorgegaan in de Hostellerie tot aan de overname eind 2012, zelfs nog in 2013.
De tweede uitbater van Hostellerie Kemmelberg was de Luxemburger Martin Herbrand. Foto’s uit diens periode kan men terugvinden in ons Facebook album “Generatie II 1975-1990 (Martin Herbrand – Annie Tant)“. Na zijn vertrek uit de hostellerie startte Meesterkok Herbrand een eigen restaurant op in de “Romarin” in een kleine hoeve in Nieuwkerke. Mr. Herbrand overleed op 69-jarige leeftijd op 23 mei 2010 ( In Memoriam ).
Het derde uitbatingskoppel was Solange Bentin en Erwin Van der Keelen. Foto’s uit hun periode kunnen worden gevonden in dit Facebook album: “HMK Generatie III 1990 – 2012 (Bentin – Van der Kelen)“.
Op 12/12/12, een uiterst gemakkelijk te onthouden datum, namen Kristine De Loose en Philippe Vercoutter als vierde koppel de zaak over.
De keuken en zijn koks…
In de beginperiode van Hostellerie Kemmelberg ****, begin jaren 50 dus, hadden de chef-koks helemaal niet zo’n aanzien als nu. Worden ze nu, jammer genoeg te veel, als sterren gezien, in die tijd was dat helemaal anders. Ze werkten in donkere kelders en in allesbehalve aangename werkomstandigheden. Gelukkig viel dit in Hostellerie Kemmelberg nog relatief mee: vanuit de keuken hadden de koks direct zicht op de oprit. Zij hadden tenminste nog daglicht in hun keuken, een luxe dat vele andere koks niet kenden. Wanneer we kijken met onze ogen van nu kunnen we niet anders dan constateren dat de werkomstandigheden toen eerder primitief waren. Gelukkig waren de personeelskosten toen veel lager waardoor men toen nog met grotere keukenbrigades kon werken.
Een van de eerste chefs (zo niet de eerste ?) die voor Hostellerie Kemmelberg heeft gekookt was Raymond Doulet. Wist je dat die zelfs auteur was ? Nu ja, minstens één boek verscheen van zijn hand. Titel ? “Jeanine, fille de Satan” (Uitgeverij “La Pensée Universelle”, 1975, 88 bladzijden). We weten niet of de Kemmelberg, of zijn hostellerie, er een rol van betekenis in heeft gespeeld. Ook niet of hij een begenadigd schrijver was of niet…
Zoals gezegd waren de werkomstandigheden verre van ideaal, maar blijkbaar wilden toch vele jonge koks naar Hostellerie Kemmelberg komen vanwege haar status. Er werd in die tijd zowel letterlijk als figuurlijk opgekeken naar de “Mont Kemmel”.
Verschillende koks die ooit in de keuken van Hostellerie Kemmelberg hebben gewerkt zijn nadien met een eigen restaurant gestart. Zo bouwde bijvoorbeeld chef Franz Van den Weghe samen met Monique Dekeerle in 1960 het hotel/restaurant “De Hollemeersch” aan de voet van de Kemmelberg. Rik Vansevenant baatte later het restaurant van de “Belvédère” op de Kemmelberg uit, nadien gevolg door de “Trilogie” (Kemmel). En zoals hierboven al geschreven startte Martin Herbrand later het restaurant “Romarin” (Nieuwkerke) op.
Een chef die ook een opmerkelijke CV had was Daniël Dupuis. In 1987 werd hij uitgeroepen als “Eerste Kok van België” (Prosper Montagné). Hij was jarenlang de persoonlijke chef-kok van wijlen Koning Boudewijn (en nog een tijdje bij Koning Albert II) geweest. Hij was er trouwens ook bij toen de Koning in 1993 in hun buitenverblijf “Villa Astrida” in het Spaanse Motril stierf. In 2013 was hij voor één jaar de chef-kok van Hostellerie Kemmelberg. Wegens persoonlijke redenen diende hij echter de zaak te verlaten, jammer genoeg.
De zaal en zijn hofmeesters (Maîtres)…
Hostellerie Kemmelberg heeft een aantal opmerkelijke maîtres gekend. De eerste zaakvoerder Walter Geissler, zelf gewezen Maître van een hotel in Knokke, kende de knepen van de job “Maître” zeer goed. Hij was gekend vanwege zijn kordate aanpak.
![Begin van de jaren zestig: de volledige zaalequipe van Hostellerie Kemmelberg. We herkennen links Directeur Walter Geissler (= de eerste zaakvoerder). Naast hem staat chef kok Raymond Doulet. De middelste kok is Antoon Bommarez (die later de vzw Westvlaamse Grootkeukenkoks oprichtte). [Foto afkomstig uit het archief van Antoon Bommarez, kok in HMK 1960-1966]](https://montkemmel.com/wp-content/uploads/2020/04/unnamed-file-2.jpg)
Ten tijde van zaakvoerder Martin Herbrand nam Frank Verbeke de rol van hofmeester op zich. Na een carrière bij Hostellerie Kemmelberg ging hij als butler aan de slag bij de Picanol-familie Steverlynck. Het was hij die de latere Maître, Jean-Pierre Scharre, onder zijn hoede nam.
Wat weinigen weten is dat Jean-Pierre Scharre eigenlijk had gesolliciteerd bij Hostellerie Kemmelberg om in de keuken te kunnen werken. Hij had nog nooit ergens anders gewerkt, enkel in het “Schuttershof” stage gedaan. Aangezien het keukenteam van de hostellerie toen volzet was en men enkel een vacature had voor de zaal, heeft men Jean-Pierre gevraagd om daar “eventjes” als kelner te beginnen. Welnu, hij is er meer dan 40 jaar gebleven! Behalve om de borden aan de warmtebrug af te halen heeft hij er, bij wijze van spreken, nooit één stap binnen gezet. En toch zeker niet als kok! Hij was zeer charmant en werd als kelner, en later als Maître, door de gasten op handen gedragen. Zo’n maîtres vind je nu bijna niet meer: het is écht een uitstervend ras aan het worden. Jean-Pierre ging eind 2019 op pensioen. Enkele maanden later, op 31 maart 2020 om precies te zijn, overleed die aan de gevolgen van een hersenbloeding. Zijn afscheidsfeest stond zelfs nog in de steigers. Jammer. Lees onze “In Memoriam van Jean-Pierre Scharre“.
Kroniek van het domein en de stenen…
Oorspronkelijk was de Hostellerie Kemmelberg eigendom van Jonkheer Jacques Bruneel de la Warande. Na diens dood sloot brouwer Depuydt een lijfrente overeenkomst af met barones Marie-Antoinette de Montalembert d’Essé (veelal “Netty” geheten). Naar verluidt had de brouwer “tegenslag” want de barones leefde véél langer dan wat gebruikelijk was: ze werd immers meer dan 100 jaar! In de volksmond werd, ietwat met leedvermaak, verteld dat “de brouwer uiteindelijk 2x de werkelijke waarde van de hostellerie heeft moeten neertellen”, gezien de hoge leeftijd die de barones bereikt had. Na de dood van haar man, de jonkheer/burgemeester, woonde ze in Elsene (Brussel). Ze wilde echter sterven in Hostellerie Kemmelberg en verbleef er toen enkele weken op de tweede verdieping. Blijkbaar was haar laatste uur nog niet geslagen en diende ze onverrichter zake terug te keren naar het Brusselse.
Na de dood van de barones Netty is het gebouw jarenlang eigendom geweest van de familie Depuydt-Vandermarliere. Het is dus altijd zo geweest dat in de eerste pakweg 60 jaar de eigendom, zeg maar “de stenen”, nooit toebehoord heeft aan de zaakvoerders. Zo kwam het dan dat er hier en daar verval begon op te treden of dat een lift, noodzakelijk voor een modern 4-sterrenhotel met zoveel verdiepingen, toen nooit is geïnstalleerd geworden. In de loop van 2012 kwam zelfs een notificatie dat het hotel zijn 4-sterren status dreigde te verliezen.
Hier kwam uiteindelijk in 2013 verandering in toen Philippe Vercoutter, een Ieperse ingenieur-ondernemer (onder andere ook gekend als mede-initiatiefnemer en voorzitter van de Project- en Volkssterrenwachten AstroLAB IRIS in het Provinciaal domein “De Palingbeek”), het gebouw inclusief domein kocht van de familie Depuydt-Vandermarliere. Deze eigendomsoverdracht kwam voor vele mensen uit de streek als een donderslag bij heldere hemel. Sinds 2013 zijn dus voor het eerst in de geschiedenis van Hostellerie Kemmelberg de eigenaar van de gronden, het gebouw en de zaak van één en dezelfde partij. Dit is meteen ook de reden waarom er nu wél plots veel meer kan worden geïnvesteerd.
In de periode 2013-2019 werd het gebouw op diverse vlakken grondig gerenoveerd. Zo werd het aantal officiële kamers van 16 naar 23 opgetrokken (er werden 7 bijkomende luxe kamers gecreëerd), er kwam een nieuwe seminarieruimte (de “Saturnus“-zaal), de bar en lobby werden gerenoveerd, enz. . De toegankelijkheid werd ook sterk verbeterd: er werd een lift geïnstalleerd, nieuwe gemakkelijker trappen voorzien, de toegang gemakkelijker voor andersvaliden, enzovoort. Alhoewel het gebouw zelf niet officiëel beschermd is, heeft men toch bij alle werken steeds in het oog gehouden dat de authenticiteit van het gebouw niet in het gedrang kwam. Er werd dus gerenoveerd met respect voor de geschiedenis. In 2013 en 2018 kon de Hostellerie Kemmelberg probleemloos haar 4-sterrenniveau gecertificeerd zien.
En aldus keerde de “grandeur”, wat men hier ook moge onder verstaan, van vroeger stilletjes aan terug. Maar met dien verstande dat nu écht “Jan & Alleman” van harte welkom is! 😉
Om te eindigen: weet U dat we nog altijd regelmatig een dame te gast hebben die al sinds dag 1 Hostellerie Kemmelberg meemaakt? Ze was 14 jaar oud, zeg maar 14 jaar jong, toen ze voor het eerst kennis maakte met de zaak. Ze is er nu maar liefst 80. En nog altijd komt deze kranige, charmante dame met even veel plezier naar haar Hostellerie op de Kemmelberg. Wie doet dit haar na ?
Tot zover de 66-jarige geschiedenis van Hostellerie Kemmelberg.
Geschreven op 18 April 2020 door de huidige gastheer en gastvrouw.
Opmerkingen, anekdotes, foto’s en aanvullingen steeds welkom op info@kemmelberg.be . Ook tekeningen en schilderijen van mevrouw de barones Netty zijn welkom.
Langs deze weg willen we iedereen bedanken voor hun bijdrages, de overdracht van hun herinneringen, foto’s, enzovoort:
- Antoon Bommarez
- Mevr. Geissler, echtgenote van Walter Geissler
- Annie Tant
- Monique Dekeerle (+ 2018)
- Frank Verbeke
- Jean-Pierre Scharre (+ 2020)
- Jan Van Den Weghe
- Alain Leroy
- Patrick Geelhand de Merxem
- Walter Tailly
- en de nog zovele anderen wiens namen ons nu even ontglippen.